ظهر روز سه‌شنبه ۲۹ اسفند ۱۳۲۹، درست در همان روزی که مجلس سنا قانون ملی شدن صنعت نفت را تصویب کرد، دکتر مصدق رهبر وقت جبهه ملی و نماینده‌ی وقت مجلس، در مصاحبه‌ای با خبرنگاران و مدیران جراید و نمایندگان خبرگزاری‌های خارجی درباره‌ی ملی شدن صنعت نفت توضیحاتی را به شرح زیر ارائه کرد (نقل از اطلاعات، ۲۹ اسفند ۲۹):
چون مسئله‌ی ملی شدن صنعت نفت ایران از مسائل مهم و قابل توجه روز تلقی می‌شود و چون چند تن از مخبرین جراید خارجی در این باب و مخصوصا در کیفیت علل و عواملی که ملت ایران و مجلس شورای ملی ایران را به انجام این امر مهم حیاتی عازم و مصمم کرده است توضیحاتی خواسته‌اند این‌جانب لازم دیدم برای رفع ابهام و روشن کردن افکار عمومی ملل خارجی که به مسائل مربوط به ایران و از جمله مسئله‌ی نفت ابراز علاقه می‌کنند توضیحات ذیل را در دسترس خبرنگاران جراید خارجی بگذارم:
از چندین سال پیش به این طرف افکار عمومی ملت ایران هم‌دوش و هم‌آهنگ ملل زنده و متمدن عالم بیش از پیش به سرنوشت و تامین مسائل و منافع حیاتی خود نهایت توجه و علاقه ابراز کرده و با کمال فعالیت و کوشش به رفع موانع مهمی که سیاست‌های استعماری در راه رشد و ترقی آن ایجاد کرده‌اند همت گماشته است.
مهم‌ترین امری که از نیم قرن پیش خاطر طبقات فهمیده و روشن‌دل وطن عزیز ما را به خود مشغول داشته مسئله‌ی نفت و مخصوصا معادن نفت جنوب ایران است.
این منابع عظیم و خداداد از چهل و چند سال قبل تا امروز در دست شرکت انگلیسی نفت جنوب قرار گرفته. این شرکت نه‌تنها حقوق مسلم ملت ایران را غصب کرده و سیل طلای سیاه را تقریبا به رایگان از دل خاک مملکت ما به خارج انتقال داده بلکه از لحاظ سیاسی و اجتماعی و از جهت مداخله و اعمال نفوذ در اداره‌ی امور اساسی مملکت ما بزرگ‌ترین مانع را در راه رشد و ترقی و استقلال ملت ایران به وجود آورده است.
مدت زمانی است که ملت ایران علاقه‌ی شدید و قطعی به برداشتن این سد محکم از مسیر ترقی و تعالی و سلامت و سعادت خود نشان داده و آرزو داشته که شخصا از این منبع مهم ثروت و درآمد بهره‌برداری کند و ضمنا از شر مداخلات و اعمال نفوذهای زیان‌بخش و خطرناک سیاست استعماری انگلستان که شرکت نفت جنوب پایگاه مهم آن است آسوده گردد.
جبهه ملی که خود را نماینده‌ی تمایلات و افکار اصلاح‌طلبانه و استقلال‌خواهانه‌ی ملت ایران می‌داند با تصمیم قاطع برای ملی کردن صنعت نفت در سراسر کشور ایران شروع به اقدام نموده و با تکیه به احساسات و افکار عمومی ملت ایران و جلب نظر و توجه مطبوعات مملکت و افراد موثر و مفید خارج از مجلس موفق شد که این تصمیم را به صورت قانون از تصویب مجلس شورای ملی بگذراند.
نکته‌ی قابل توجه این‌که جبهه ملی همیشه با هرگونه مداخله از طرف هر دولت خارجی در امور داخلی ایران جدا مخالف بوده و اعطای هیچ‌گونه امتیازی را به هیچ‌یک از دولت‌های خارجی به مصلحت ملت ایران نمی‌داند. قطعا فراموش نشده که شخصا این‌جانبت در سال ۱۹۴۴ با تقاضایی که در خصوص امتیاز نفت شمال از طرف دولت اتحاد جماهیر شوروی به عمل آمده بود مخالفت کردم و قانون تحریم اعطای امتیاز نفت بنا به پیشنهاد این‌جانب از تصویب مجلس گذشت و همیشه در این عقیده استوار بوده‌ام که مخصوصا با اوضاع حاضر دنیا عدم مداخله‌ی خارجی‌ها اعم از هر مسلک و سیاست در امور ایران و در منابع ثروت ایران نه‌تنها برای ملت ایران مفید است بلکه تا اندازه‌ی زیادی به صلح دنیا و آرامش اوضاع بین‌المللی کمک می‌نمایند.
در خاتمه‌ی مطلب تذکر این نکات را زاید نمی‌دانم یکی این‌که با آن‌چه گفته شد هیچ عامل و هیچ تمایل سیاست خارجی در این امر مهم تاثیری یا مداخله نداشته است، دیگر این‌که ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور ایران مبنی بر حق حاکمیت ملت ایران است و از حقوق طبیعی و انکارناپذیر هر ملتی شمرده می‌شود.
دکتر محمد مصدق
نظر شما